ბეტონის ქალაქი — ბუნების ხარჯზე

ხეები იჭრება-ეკოლოგია ნადგურდება  

1.წელს საქართველოს მასშტაბით დაფიქსირდა 1,105 შემთხვევა უკანონო ტყის ჭრისა და ხის მასალის ტრანსპორტირების, რომელთა შედეგად ამოღებულ იქნა დაახლოებით 1,500 კუბური მეტრი ხის მასალა . გარემოსდაცვითი ზედამხედველობის დეპარტამენტმა 2023 წელს მთელი ქვეყნის მასშტაბით გამოავლინა 12,772 გარემოსდაცვითი სამართალდარღვევა, მათ შორის 833 შემთხვევა თბილისში .  

2.წელს საქართველოში გაცემულ იქნა 12,080 მშენებლობის ნებართვა, რაც 7.1%-ით მეტია წინა წელთან შედარებით. ამ ნებართვებიდან 46.8% მოდის თბილისზე, რაც მიუთითებს დედაქალაქში მშენებლობის მაღალი ინტენსივობისა და შესაბამისად, პოტენციური ზემოქმედების შესახებ მწვანე საფარზე .  

მიუხედავად იმისა, რომ ზუსტი მონაცემები თბილისის მასშტაბით ხეების ჭრის შესახებ არ არის ხელმისაწვდომი, აღნიშნული ინფორმაცია მიუთითებს გარემოსდაცვითი გამოწვევების სერიოზულობაზე. მთავრობა ახორციელებს რეფორმებს ტყის სექტორში, მათ შორის ტყის კოდექსის მიღებასა და ტყის აღდგენის ღონისძიებებს, რაც მიზნად ისახავს მდგრადი ტყის მართვის უზრუნველყოფას . წყარო მივუთითო 2024 ავწიო მაღლა და მერე 2023.

კიდევ რა პრობლემები არსებობს? გეოლოგის დასკვნა -ლაშა სუხიშვილი 

„საქართველოში დღემდე გამოიყენება 2009 წლამდე არსებული სეისმური რუკა“ 

თბილისის ურბანული პეიზაჟი ყოველდღიურად იცვლება. ქალაქი მაღლდება, ფართოვდება და ახალ-ახალი კორპუსებით იფარება. თუმცა რაც სიმაღლეში იზრდება, ხანდახან ფესვებიდან იცლება. „თბილისის ნიადაგი სხვადასხვაა: ზოგან მყარი, ზოგან კი ფერდობიანი და გეოლოგიურად არამდგრადი. სწორედ ამ უკანასკნელ ადგილებშია მეწყრული პროცესების განვითარების მაღალი რისკი,” — გვიხსნის გეოლოგი, რომელიც წლებია ქალაქის მიწისქვეშა სირთულეებზე მუშაობს. 

სამწუხაროდ, რეალობა ხშირად ეწინააღმდეგება წესებს. „გეოტექნიკური კვლევა კანონით სავალდებულოა, მაგრამ პრაქტიკაში ბევრი მათგანი მხოლოდ ფურცელზე არსებობს,” – ამბობს ექსპერტი. მისი თქმით, ხშირია შემთხვევები, როდესაც დოკუმენტაცია ფორმალურად მზადდება, მაგრამ კვლევის ფაქტობრივი ნაწილი ან საერთოდ არ სრულდება, ან არასრულფასოვნად ტარდება. “დასკვნები იწერება,მონაცემების გადამოწმება კი თითქმის შეუძლებელია,” — ამბობს იგი. 

არაერთხელ ყოფილა შემთხვევა, როდესაც აშკარად სახიფათო დასკვნაც კი უგულებელყოფილა. „მშენებლობის ნებართვა ხშირად გაიცემა მაშინაც კი, როცა დასკვნაში მითითებულია რისკები. ნეგატიური დასკვნები უბრალოდ იგნორირდება,” — გვიყვება გეოლოგი.ამ ყველაფერს ემატება კიდევ ერთი საგანგაშო გარემოება, რაც უკვე წლების წინ ვადაგასული დოკუმენტია. ამ რუკებზე დაყრდნობით კი კეთდება უსაფრთხოების გათვლები თანამედროვე კორპუსებისთვის. თბილისის არაერთი უბანი დღესაც საფრთხის ზონაშია. „ფერდობები, რომლებიც გარეგნულად სტაბილურად გამოიყურება, რეალურად შეიძლება პირველი დაინგრეს მიწისძვრის ან სხვა კრიტიკულ სიტუაციაში,” — გვაფრთხილებს გეოლოგი. 

რამ შეიძლება შეცვალოს ეს სურათი? „ცნობიერების ამაღლება არ უნდა იწყებოდეს ტრაგედიის შემდეგ,” — ამბობს სპეციალისტი. მისი აზრით, უსაფრთხოება უნდა გახდეს ერთ-ერთი მთავარი კრიტერიუმი როგორც დეველოპერებისთვის, ისე მაცხოვრებლებისთვის. „ხშირად ადამიანები ბინას ირჩევენ ფასის, ხედის ან დიზაინის მიხედვით. უსაფრთხოებაზე კი არ ფიქრობენ.” 

გადაწყვეტილება კომპლექსურ ძალისხმევაშია. სახელმწიფო, მერია, დამოუკიდებელი ექსპერტები და თავად საზოგადოება ერთად უნდა დაეხმაროს თბილისს, რომ დაიცვას თავი მომავალი საფრთხეებისგან. მშენებლობაზე ნებართვების გაცემა უნდა დაეფუძნოს რეალურ კვლევებს და არა მხოლოდ ფორმალურ დოკუმენტებზე. და რაც მთავარია, უსაფრთხოებაზე ზრუნვა სკოლიდანვე უნდა დაიწყოს — იმაზე პასუხისმგებლობით, თუ სად და როგორ ვცხოვრობთ. 

ცხოვრება ჩრდილში 

მოსახლეობას ხშირად აღარ რჩება არჩევანი. ისინი იძულებულები ხდებიან იცხოვრონ იმ გარემოში, სადაც მზის შუქს ჩრდილავს ახალი კორპუსი.

ამ ჩრდილში იზრდება ახალი თაობაც. იზრდება სითბოს, სუფთა ჰაერისა და მწვანე სივრცის გარეშე. მშენებარე კორპუსების გარშემო არ არსებობს სუფთა სკვერები, უსაფრთხო სათამაშო მოედნები, რომლებიც ბავშვებს ბუნებასთან დაახლოების საშუალებას მისცემს.

რას ფიქრობს მოსახლეობა? 

„კორპუსები ყოველ დღე მატულობს, მწვანე სივრცე კი იკლებს. ქალაქი თითქოს ვეღარ იტევს ამდენ შენობას — სუნთქვაც კი გვიჭირს, განსაკუთრებით ზაფხულში. ეს უკვე ეკოლოგიური კატასტროფისკენ მიმავალ გზას ჰგავს,“ — ამბობს ბესო ქებაძე, ვაზისუბნის მაცხოვრებელი. 

„ძველი დიღომი რომ მახსოვს, სუფთა ჰაერი და სიმწვანე იყო მთავარი ღირსება. ახლა კი ყველგან ბეტონია. დილაობით ჰაერი მტვრით არის სავსე და ვეღარ ვცოცხლობთ. ეს აღარ არის დასასვენებელი ადგილი, ეს არის გიგანტური სამშენებლო მოედანი,“ — ამბობს მაია სამადაშვილი, დიღმის მაცხოვრებელი.

დასასრული თუ დასაწყისი? 

მშენებლობები გარდაუვალია, ქალაქი ვითარდება, მაგრამ განვითარება, რომელიც მხოლოდ სიმაღლეზეა ორიენტირებული და არა სიღრმეზე, შესაძლოა, წარსულისგან დათმობილი მომავლის ფასი გახდეს. კითხვა: ვისთვის ვაშენებთ ქალაქს და რას ვანგრევთ ამ პროცესში? კვლავ პასუხგაუცემელია. როცა ურბანული ზრდა უგულებელყოფს ბუნებრივ ეკოსისტემას, საბოლოო ზარალს ვიღებთ ყველანი, არა მხოლოდ ბუნება, არამედ ადამიანები, რომლებიც ამ სივრცეში ცხოვრობენ.